düyun-u umumiye ne demek?

Düyun-u Umumiye

Düyun-u Umumiye, Osmanlı İmparatorluğu'nun maliyesi üzerindeki kontrolü büyük ölçüde ele geçiren ve alacaklı devletler tarafından kurulan uluslararası bir kurumdur. Tam adı Düyun-u Umumiye-i Osmaniye Varidat-ı Muhassasa İdaresidir.

Kuruluş Amacı ve Süreci:

19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti, artan borçlarını ödeme konusunda zorlanmaya başlamıştı. 1875'te iflasını ilan etmesiyle birlikte, alacaklı devletler Osmanlı maliyesini kontrol altına almak için harekete geçtiler. 1881 yılında Muharrem Kararnamesi ile Düyun-u Umumiye kuruldu. Bu kararnamede, Osmanlı Devleti'nin dış borçlarının ödenmesi için bazı gelir kaynakları (tütün, tuz, damga, alkollü içkiler gibi) Düyun-u Umumiye'ye devredildi.

Yetkileri ve Faaliyetleri:

Düyun-u Umumiye, kendisine tahsis edilen gelirleri doğrudan toplama, bu gelirler üzerinden borçları ödeme ve kalan kısmı Osmanlı hazinesine devretme yetkisine sahipti. Bu durum, Osmanlı Devleti'nin mali bağımsızlığını büyük ölçüde kısıtladı ve ülkenin ekonomik kaynakları üzerinde yabancı devletlerin kontrolünü artırdı.

Etkileri:

• Ekonomik Bağımlılık: Osmanlı ekonomisi üzerinde yabancı nüfuzunun artmasına neden oldu.
• Siyasi Zayıflama: Devletin mali bağımsızlığının kısıtlanması, siyasi karar alma süreçlerini de olumsuz etkiledi.
• Sosyal Tepkiler: Düyun-u Umumiye'nin uygulamaları, Osmanlı toplumunda hoşnutsuzluğa ve tepkilere yol açtı.

Kaldırılması:

Düyun-u Umumiye, Lozan Barış Antlaşması ile 1924 yılında resmen kaldırıldı.

Önemli Kavramlar:

• Muharrem Kararnamesi
• Lozan Barış Antlaşması